Сым және кабель өнімдерінің құрылымдық компоненттерін жалпы төрт негізгі бөлікке бөлуге болады:кондукторлар, оқшаулағыш қабаттар, қорғаныс және қорғаныс қабаттары, толтырғыш компоненттер және созылу элементтері. Пайдалану талаптары мен қолдану сценарийлеріне сәйкес, кейбір өнім құрылымдары өте қарапайым, құрылымдық компонент ретінде тек өткізгіштер бар, мысалы, үстіңгі жалаңаш сымдар, байланыс желісінің сымдары, мыс-алюминий шиналары (шиналар) және т.б. Бұл өнімдердің сыртқы электр оқшаулағышы орнату кезінде оқшаулағыштарға және қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін кеңістіктік қашықтыққа (яғни, ауа оқшаулағышына) сүйенеді.
1. Өткізгіштер
Өткізгіштер - өнім ішіндегі электр тогы немесе электромагниттік толқын туралы ақпаратты беру үшін жауапты ең негізгі және міндетті компоненттер. Көбінесе өткізгіш сым өзектері деп аталатын өткізгіштер мыс, алюминий және т.б. сияқты жоғары өткізгіштігі бар түсті емес металдардан жасалған. Соңғы отыз жылда тез дамып келе жатқан оптикалық байланыс желілерінде қолданылатын талшықты-оптикалық кабельдер өткізгіш ретінде оптикалық талшықтарды пайдаланады.
2. Оқшаулау қабаттары
Бұл компоненттер өткізгіштерді орап, электр оқшаулауын қамтамасыз етеді. Олар берілетін ток немесе электромагниттік/оптикалық толқындардың тек өткізгіш бойымен таралуын және сыртқа емес екенін қамтамасыз етеді. Оқшаулау қабаттары өткізгіштегі потенциалды (яғни, кернеуді) қоршаған заттарға әсер етуден сақтайды және өткізгіштің қалыпты өткізу функциясын да, заттар мен адамдар үшін сыртқы қауіпсіздікті де қамтамасыз етеді.
Өткізгіштер мен оқшаулағыш қабаттар кабельдік өнімдер үшін қажетті екі негізгі компонент болып табылады (жалаңаш сымдардан басқа).
Орнату және пайдалану кезінде әртүрлі қоршаған орта жағдайларында сымдар мен кабель өнімдерінде, әсіресе оқшаулағыш қабат үшін қорғаныс қамтамасыз ететін компоненттер болуы керек. Бұл компоненттер қорғаныс қабаттары деп аталады.
Оқшаулау материалдары тамаша электр оқшаулау қасиеттеріне ие болуы керек болғандықтан, олар минималды қоспа мөлшерімен жоғары тазалықты қажет етеді. Дегенмен, бұл материалдар көбінесе сыртқы факторлардан (яғни, орнату және пайдалану кезіндегі механикалық күштерден, атмосфералық жағдайларға төзімділіктен, химиялық заттардан, майлардан, биологиялық қауіптерден және өрт қауіптерінен) бір уақытта қорғауды қамтамасыз ете алмайды. Бұл талаптар әртүрлі қорғаныс қабатының құрылымдарымен орындалады.
Қолайлы сыртқы орта үшін арнайы жасалған кабельдер үшін (мысалы, таза, құрғақ, сыртқы механикалық күштерсіз жабық кеңістіктер) немесе оқшаулағыш қабат материалының өзі белгілі бір механикалық беріктік пен климаттық төзімділікті көрсететін жағдайларда, құрамдас бөлік ретінде қорғаныс қабатына қажеттілік болмауы мүмкін.
4. Қорғаныс
Бұл кабель өнімдеріндегі кабель ішіндегі электромагниттік өрісті сыртқы электромагниттік өрістерден оқшаулайтын компонент. Тіпті кабель өнімдеріндегі әртүрлі сымдар жұптары немесе топтары арасында да өзара оқшаулау қажет. Қорғаныс қабатын «электромагниттік оқшаулау экраны» деп сипаттауға болады.
Көптеген жылдар бойы сала қорғаныс қабатын қорғаныс қабаты құрылымының бөлігі ретінде қарастырып келді. Дегенмен, оны бөлек компонент ретінде қарастыру ұсынылады. Себебі, қорғаныс қабатының қызметі кабель өнімі ішінде берілетін ақпаратты электромагниттік оқшаулау, оның ағып кетуіне немесе сыртқы құралдарға немесе басқа желілерге кедергі келтіруіне жол бермеу ғана емес, сонымен қатар сыртқы электромагниттік толқындардың электромагниттік байланыс арқылы кабель өніміне енуіне жол бермеу болып табылады. Бұл талаптар дәстүрлі қорғаныс қабатының функцияларынан ерекшеленеді. Сонымен қатар, қорғаныс қабаты өнімде сыртқы жағынан ғана емес, сонымен қатар кабельдегі әрбір сым жұбы немесе бірнеше жұп арасында орналасады. Соңғы онжылдықта сымдар мен кабельдерді пайдаланатын ақпарат беру жүйелерінің қарқынды дамуына, сондай-ақ атмосферадағы электромагниттік толқын кедергі көздерінің санының артуына байланысты қорғалған құрылымдардың алуан түрлілігі артты. Қорғаныс қабаты кабель өнімдерінің негізгі компоненті екендігі туралы түсінік кеңінен қабылданды.
Көптеген сым және кабель өнімдері көп ядролы болып табылады, мысалы, төмен вольтты қуат кабельдерінің көпшілігі төрт ядролы немесе бес ядролы кабельдер (үш фазалы жүйелерге жарамды), ал қалалық телефон кабельдері 800 жұптан 3600 жұпқа дейінгі диапазонда болады. Бұл оқшауланған өзектерді немесе сым жұптарын кабельге біріктіргеннен кейін (немесе бірнеше рет топтастырғаннан кейін), оқшауланған өзектер немесе сым жұптары арасында дұрыс емес пішіндер мен үлкен саңылаулар пайда болады. Сондықтан кабельді құрастыру кезінде толтырғыш құрылымды енгізу қажет. Бұл құрылымның мақсаты - орамада салыстырмалы түрде біркелкі сыртқы диаметрді сақтау, орау және қабықтың экструзиясын жеңілдету. Сонымен қатар, ол кабельдің тұрақтылығын және ішкі құрылымның тұтастығын қамтамасыз етеді, кабельдің ішкі құрылымының зақымдалуын болдырмау үшін пайдалану кезінде күштерді біркелкі таратады (өндіріс және төсеу кезінде созылу, қысу және иілу).
Сондықтан, толтырғыш құрылым көмекші болғанымен, ол қажет. Бұл құрылымның материалын таңдау және жобалауға қатысты егжей-тегжейлі ережелер бар.
Дәстүрлі сым және кабель өнімдері сыртқы созылу күштеріне немесе өз салмағынан туындаған созылуға төтеп беру үшін әдетте қорғаныс қабатының брондалған қабатына сүйенеді. Типтік құрылымдарға болат таспалы брондау және болат сыммен брондау (мысалы, суасты кабельдері үшін брондалған қабатқа оралған 8 мм қалыңдықтағы болат сымдарды пайдалану) жатады. Дегенмен, оптикалық талшықты кабельдерде талшықты аз созылу күштерінен қорғау үшін, беріліс өнімділігіне әсер етуі мүмкін кез келген аздап деформацияны болдырмау үшін кабель құрылымына бастапқы және қосымша жабындар мен мамандандырылған созылу компоненттері енгізіледі. Мысалы, ұялы телефон гарнитура кабельдерінде синтетикалық талшыққа оралған жұқа мыс сым немесе жұқа мыс таспа оқшаулағыш қабатпен экструзияланады, мұнда синтетикалық талшық созылу компоненті ретінде әрекет етеді. Жалпы алғанда, соңғы жылдары бірнеше иілу мен бұралуды қажет ететін арнайы шағын және икемді өнімдерді әзірлеуде созылу элементтері маңызды рөл атқарады.
Жарияланған уақыты: 19 желтоқсан 2023 ж.